Polska kinematografia
Wielki rozwój kinematografii w Japonii podobnie, jak w Polsce nastąpił dopiero po wojnie. W Polsce w wyniku szczególnie dużych nacisków politycznych dopiero po śmierci Stalina w 1953 roku nastąpiły przemiany polityczno – społeczne, które umożliwiły tworzenie filmów prospołecznych. Lata 1956 – 1961 to najlepszy okres polskiej kinematografii z Andrzejem Wajdą, Andrzejem Munkiem (zmarł w 1961 roku), Jerzym Kawalerowiczem, Aleksandrem Fordem i innymi mistrzami kina. Ten okres został nazwany później jako “Polska Szkoła Filmowa”, która zdobyła uznanie w Europie i na świecie. W tym czasie powstało wiele wiekopomnych dzieł w tym m.in:
- “Kanał” (1956 r.) Andrzeja Wajdy, nagrodzony podczas festiwalu w Cannes
- “Eroica” (1957 r.) Andrzeja Munka
- “Popiół i diament” (1958 r.) Andrzeja Wajdy z nieśmiertelną rolą Zbigniew Cybulskiego w roli Maćka
- “Pociąg” (1959 r.) Jerzego Kawalerowicza
Japońscy mistrzowie kina
Zacząłem od przytoczenia najbardziej sławnego okresu polskiej kinematografii, która wyjątkowo pokrywa się z wielkim rozwojem jej japońskiego odpowiednika. W Japonii już w latach trzydziestych XX wieku dokonał się znaczny postęp w rozwoju kinematografii, wraz z udźwiękowieniem filmów. Mimo wszystko kino samurajów wielką sławę zyskało dopiero po wojnie, właśnie w latach 50 tych i 60 tych, korzystając ze wspomnień wojennych i wpływu kultury Zachodu.
Gatunki filmowe w Japonii
W tamtym okresie, jak i w całej genezie filmów Japończycy dzielili filmy na dwa podstawowe gatunki filmowe:
- gendai-geki czyli współcześnie osadzone historie (m.in. Yasujiro Ozu)
- jidai-geki czyli obrazy historyczne
- ken-geki czyli kino samurajskie
Szczególnie w kinie jidai-geki powszechne było wykorzystanie elementy teatru kabuki z narratorem opowiadającym historię tzw. benchi. Elementy kabuki możemy spotkać przede wszystkim u Kurosawy, ale również u twórców późniejszych jak Nagisa Oshima.
Pierwszy wybitny
Za pierwszego wielkiego twórcę kinematografii japońskiej uważany jest Kenji Mizoguchi (1898 – 1956), który działalność reżyserską rozpoczynał o kina niemego (w japońskiej kinematografii poświęconego w dużej mierze teatrowi kabuki), aby na koniec zająć się tematyką dramatu psychologicznego. Reżyser ten obracał się w obu gatunkach filmów, jednak największe uznanie zdobył za filmy z gatunku jidai-geki, ale za bohaterów wydarzeń wybierając głównie kobiety oraz pospolitych mieszkańców miast, a nie samurajów. Do jego największych dzieł należą zatem:
- “Życie Oharu” (1952 r.) – “Saikaku ichidai onna”
- “Opowieści księżycowe” (1953 r.) – “Ugetsu monogatari”
- “Ukrzyżowani kochankowie” (1954 r.) – “Chikamatsu monogatari”
Kenji Mizoguchi w zrealizowanych projektach nie zapominał o tradycji japońskiej, ale nie przywiązywał do niej dużej roli, skupiając się na wątku osobistego dramatu np. garncarza poszukującego szczęścia w życiu w “Opowieściach księżycowych” i uciekającego od smutnej rzeczywistości. Przedstawione filmy Mizoguchiego oparta zostały na statycznym opisie rzeczywistości, dzięki zastosowaniu pełnego planu podczas filmowania. Wątek filmu toczy się powoli, co jeszcze bardziej pozwala wczuć się w odczucia bohaterów.
Podsumowując – Kenji Mizoguchi wielkim reżyserem w kinie japońskim był.